Galerie Wouter van Leeuwen presenteert Soul of Africa, met werk van drie West-Afrikaanse fotografen: Malick Sidibé, Sanlé
Sory en Leonce Raphael Agbodjelou.
Naast een nieuwe selectie werken van Sanlé Sory, is van Malick Sidibé een aantal van zijn beroemde Chemises te zien, de
overzichtsvellen met daarop tientallen kleine afdrukken van feestgangers. Waar Sidibé en Sory het optimisme van de jaren
‘60 en ’70 documenteerden, heeft Beninse fotograaf Agbodjelou oog voor traditie. In zijn serie Egungun staat de Yoruba-
klederdracht centraal.
Een euforisch tijdsbeeld
De jaren ‘60 waren niet alleen een scharnierpunt in de 20e eeuw van de Westerse wereld, ook in grote delen van Afrika was
het een uniek moment in de geschiedenis. Heel even zag de toekomst voor de regio er rooskleuring uit. Tegen de
achtergrond van herwonnen onafhankelijkheid, stond een jonge generatie op die net als hun Westerse generatiegenoten
wilde afrekenen met de oudere generaties en de status quo. En net als in het Westen spelen daarbij kleding en muziek een
belangrijke rol.
Jonge West-Afrikanen lieten zich portretteren in fotostudio’s en fotograferen op feestjes. De studiofoto’s, de souvenir photo,
worden wel Afrika’s grootste geschenk aan de fotografie genoemd. Begrijpelijk want de levensvreugde spat ervan af. De
foto’s werden namelijk niet alleen gemaakt als aandenken, zoals de naam suggereert, maar gaven ook uitdrukking aan de
dromen van de geportretteerden.
De Burkinese fotograaf Sanlé Sory (geb. 1943) had in zijn Volta Photo studio in de provinciestad Bobo-Dioulasso talloze
Westerse kleren en attributen waarmee zijn klanten zich lieten fotograferen. Met een gettoblaster, aan de telefoon, als
cowboy, met ontbloot bovenlijf of met de juiste zonnebril. Ook de decors droegen bij aan de verbeelding van die mondaine
droom. Sory had onder meer decors met een vliegtuigtrap en een stadsgezicht met straatverlichting, iets wat destijds buiten
de steden niet overal aanwezig was. Voor Soul of Africa maakte Wouter van Leeuwen een nieuwe selectie op basis van de
negatieven van Sanlé Sory.
Chemises
Tegelijkertijd was Malick Sidibé (1936 – 2016) actief in Bamako, de hoofdstad van buurland Mali. Sidibé fotografeerde
jongeren dansend op westerse muziek in clubs met namen als Los Cubanos, Les Caids en Les Las Vegas. Ook op de
snapshots van Sidibé een vrolijke mix van Afrikaanse en Westerse cultuur te zien, zoals in de dans de Mali Twist en
opvallende combinaties van traditionele en Europese kleding.
Van iedere avond maakte Sidibé een selectie die hij afdrukte en op opvouwbare papieren mappen plakte, de zogeheten
Chemises. Feestgangers bezochten vervolgens Sidibe’s studio om de foto’s te bestellen. Naar schatting heeft Sidibé in de
jaren zestig en zeventig zo'n duizend chemises gemaakt. Elk daarvan is gevuld met het ritme van onafhankelijkheid en de
dromen van een nieuw begin.
Het was Sidibé die samen met zijn leermeester Seydou Keita het pad effende voor andere West-Afrikaanse fotografen. Na
hun duo-show in de Fondation Cartier in 1995, reisde hun werk de hele wereld over en werd het opgenomen in
museumcollecties wereldwijd.
Egungun
Leonce Raphael Agbodjelou debuteert bij Galerie Wouter van Leeuwen met werken uit zijn serie Egungun uit 2011. Geen
feestende mensen, maar mensen gekleed in gewaden die in het Yoruba-geloof worden gedragen tijdens optochten voor
voorouderverering. De kleurrijke, glinsterende pakken verbeelden de geesten van overleden voorouders die van tijd tot tijd
de menselijke gemeenschap bezoeken. Zo blijven ze bestaan in herinnering en worden ze gevierd en gezegend.
Leonce Raphael Agbodjelou (Benin, 1965) leerde het vak van zijn vader, de bekende fotograaf Joseph Moise Agbodjelou.
Leonce is de oprichter en directeur van de eerste fotografieopleiding van Benin en is onlangs benoemd tot voorzitter van de
Photographer's Association of Porto-Novo. Zijn werk was onder meer te zien bij de Saatchi Gallery, het Seattle Art Museum,
Guggenheim Bilbao en het Camden Arts Centre.
De tentoonstelling Soul of Africa is te bezichtigen van 8 september tot en met 14 oktober 2023.
